W konsultacjach projektu "Strategii Rozwoju Usug Społecznych, polityka publiczna na lata 2021 - 2035" wzięło udział także Polskie Forum Osób z Niepełnosparwnościami.
"Zakres dokumentu odwołuje się do usług społecznych, zaś w tekście pojawiają się również usługi zdrowotne, choć w bardzo niekonsekwentny sposób (brak m.in.: kwestii dotyczących zakładów opiekuńczo-leczniczych, dziennych domów opieki medycznej, centrów alzheimerowskich, etc.). Czy zatem ma być jeden dokument obejmujący politykę społeczną i ochronę zdrowia, czy też są to różne dokumenty?
Naszym zdaniem zdecydowanie dobrym rozwiązaniem jest łączenie w jednym dokumencie usług społecznych i zdrowotnych, ale w sposób konsekwentny. W przeciwnym razie powstaną dwa różne dokumenty nie prowadzące do skoordynowania działań. Ten brak spójności i skoordynowanych działań jest najbardziej dotkliwy wobec osób z problemami zdrowia psychicznego, w stosunku do których nie da się rozdzielić usług zdrowotnych od społecznych." - czytamy w uwagach zgłoszonych przez PFON do projektu dokumentu.
Brak realnego harmonogramu wdrażania
W ramach działań wskazanych w Strategii w zdecydowanej większości brakuje realnych, konkretnych elementów (np. wdrożenie ustawowe danego elementu do określonego roku), które pozwalałyby osiągnąć cele Strategii. Aktualnie Strategia w zakresie działań jest zbiorem w większości bardzo ogólnych i oczywistych opisów nie wnoszących konkretnych treści do Strategii. Te braki są szczególnie dotkliwe w stosunku do najważniejszego, pierwszego okresu wdrażania Strategii (do roku 2023/2025), jako, że Strategia nie zawiera realnego harmonogramu wdrażania poszczególnych działań i ich elementów. Brak konkretów w tym zakresie oraz tzw. Mapy drogowej wdrażania Strategii w pierwszym okresie powoduje, że ma ona w istocie bardzo ograniczoną wartość i nie spełnia wymogów dla strategii deinstytucjonalizacji zawartych w Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 (m.in. działanie I.3.1), rekomendacjach dla Polski Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami z 2018 r. oraz Ogólnoeuropejskich wytycznych dotyczących przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności.
Niezgodności i wewnętrzne sprzeczności
Przedstawiony dokument jest wewnętrznie sprzeczny w zakresie swojego zakresu i formuły. Tytuł dokumentu pt. Strategia rozwoju usług społecznych wskazuje jednoznacznie, że powinna być to tzw. Strategia rozwoju (opisana w Ustawie o zasadach prowadzenia polityk rozwoju), jednakże już w samej treści dokument jest określony jako polityka rozwoju, choć z drugiej strony odwołuje się także do zapowiedzianej przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej “Strategii Deinstytucjonalizacji”. Zgodnie ze stanowiskami Ministerstwa Funduszy i Polityki Rozwoju oraz Rządowego Centrum Legislacji jest to niezgodne z Ustawą o zasadach prowadzenia polityk rozwoju i nie może być dalej procedowane we wskazanej formie.
Ponadto wymagania dla Polski w zakresie stworzenia “krajowych ram strategicznych deinstytucjonalizacji” jednoznacznie wskazują, że dokument powinien mieć rangę strategii, a ponadto, że jego tytuł i treść dokumentu powinny jednoznacznie wskazywać, że dotyczy on deinstytucjonalizacji, a nie jedynie jednego z 3 jej elementów (rozwój usług w społecznościach lokalnych).
Dodatkowo określenie “usługi społeczne” zawarte w tytule oraz wielokrotnie w treści dokumentu i stanowiące założenie całego dokumentu nie wskazuje, że w istocie dokument jest Strategią lub innym dokumentem dotyczącym deinstytucjonalizacji, ponieważ już samo określenie i założenie “usług społecznych” może dotyczyć zarówno usług instytucjonalnych jak i realizowanych w społeczności lokalnej.
